نقد و بررسی Crusader Kings III

حکومت سیگورد مار چشم با خونریزی و فتوحات بسیار آغاز شده است. دوستی او با شاه منطقه آپلون یعنی شاه بیورن آیرونساید دو کشور قدرتمند و اصلی اسکاندیناوی یعنی دانمارک و سوئد را تشکیل داده است. درحالیکه در قدم‌های اول در بازی Crusader kings 3 بازیکن در محیطی پر از شکوه و عظمت قرار می‌گیرد، ناگهان در سن 45 سالگی سیگورد به جزام مبتلا می‌شود. تمامی‌طلا‌های موجود در خزانه برای استخدام بهترین پزشک خرج می‌شود، تا اینکه شاه بهبود پیدا می‌کند اما درمان اون تاوان سنگینی را بر روی دوش سیگورد می‌اندازد، پادشاه عقیم می‌گردد. اگر پادشاه قبل از این اتفاق پسری نداشت بازی به طبع بسیار سریع به پایان می‌رسید. اما نکته مهم و آموزنده در بازی Crusader Kings 3 این است که حکومت‌ها و قدرت‌ها می‌آیند و می‌روند ولی تامین امنیت آینده خانواده خود چیزی است که از همه بیشتر اهمیت دارد.

مانند نسخه‌های قبلی بازی، این نسخه نیز به بازیکن اجازه می‌دهد تا به عنوان هر فرمانروای دلخواهی در یک نقشه عظیم بازی خود را آغاز کند حالا چه بخواهد در سال 867 بازی را شروع کند یا در سال 1066، حتی مکان آغاز نیز دلخواه خواهد بود از ایسلند تا آفریقا و هند قابل انتخاب کردن هستند. بازیکن نه تنها قابلیت انتخاب از بین فرهنگ‌ها و قوم‌های مختلف را دارد بلکه می‌تواند سرنوشت خاندان خود را بدست بگیرد. با شرکت در جنگ‌های تاریخی و تصمیمات مهم بازیکن می‌تواند مسیر پیشرفت بازی را تغییر دهد برای مثال بازگرداندن حکومت دانلا و یا باز پس گرفتن حکومت پاپاسی‌ها به عنوان حاکم اسکاندیناوی‌ها، از راه‌های مختلف پیشرفت در بازی می‌باشند. بازیکن می‌تواند به هر طریق که می‌خواهد سرزمین‌های مختلف را تصرف کند و برای قلمرو خود نام انتخاب کند و بر آن حکومت کند.

کشتی‌های ما، تبر‌ها، نیزه‌ها و شمشیر‌های ما را هدایت کنید!

در اوایل بازی با هدایت امپراطوری، سرزمین دانمارک مشکوک می‌شود که جنگی در حال برنامه ریزی شدن است و سربازان و حرکات بازیکن را کنترل می‌کند پس بازیکن باید به کمک متحدان خود سرزمین‌ها و جزایر بریتانیایی تحت حکومت خود را حفظ کند. بازی Crusader Kings 3 نسبت به نسخه‌های قبلی خود در شیوه مبارزات دچار تغییراتی شده است. اهمیت قدرت سربازان بسیار بیشتر شده است مثلا به کارگیری مزدوران تعلیم ندیده در عوض کمانداران، شوالیه‌ها و سربازان زره پوش می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در نتیجه نبرد و قدرت سپاه بازیکن داشته باشد. برخی مزیت‌های نسخه قبلی بازی همچنان دیده می‌شوند یکی از این موارد محاصره شدن توسط نیرو‌های دشمن است که برتری عددی تقریبا بی فایده می‌شود درست مانند هنگامی‌که سربازان دشمن در ارتفاع بالاتری از سربازان خودی قرار گرفته اند. انتخاب استراتژی‌های نبرد بسیار ساده و به سرعت قابل یادگیری هستند، بازیکن می‌تواند ارتش‌های کوچک حریف را قبل از این که به هم بپیوندند و ارتشی بزرگ را تشکیل دهند نابود کند یا رهبر اصلی ارتش حریف را بکشد و بقیه را اسیر کند که با این کار در واقع بازیکن پیروز نبرد خواهد بود. دیگر برای عبور از آب‌ها نیازی به پرداخت عوارض یا پول نیست، سربازان با رسیدن به آب به طور خودکار وسایل عبور از آب را پیاده سازی می‌کنند و سوار آن‌ها می‌شوند. سرباز‌ها در نسخه سوم بازی در مکان دلخواه آموزش داده می‌شوند یعنی دیگر لازم نیست تا بازیکن صبر کند تا افراد عادی از شهر‌های اطراف جمع آوری شوند. این تغییر باعث شده است تا بازی کمی‌کمتر واقع گرایانه شود، اما این تغییر بسیار به راحت تر شدن بازی و مدیریت آسان تر ارتش کمک کرده است.

رابط کاربری بازی بسیار بهتر شده است و بازیکن بسیار ساده تر می‌تواند از عناصر مختلف بازی اطلاعات کسب کند. رنگ بندی محیط بازی بسیار زیبا انتخاب شده و بازیکن دیگر نیاز ندارد تا مانند نسخه دوم بازی خود را برای خواندن متن‌ها به زحمت بیاندازد؛ همچنین توضیحات بازی بسیار روان تر و ساده تر نوشته شده و بازیکن هنگام یادگیری کاربرد یا اطلاعات موردی جدید در بازی دچار سردرگمی‌نمی‌شود. توضیحات کوتاه درباره ابزار‌ها، راهنمایی‌های مداوم بازی هنگام سردرگم  شدن بازیکن و دایره المعارف درون بازی که همه اطلاعات مربوط به بازی را درخود داراست بسیار به فهم بازی و راحت تر شدن کار بازیکن کمک می‌کند. دکمه ای که به عنوان Advice Button در بازی تعبیه شده است در مواقع اضطراری می‌تواند کمک بزرگی به بازیکن بکند. تمام این موارد در کنار هم باعث می‌شود که بازیکن بر خلاف بقیه بازی‌های استراتژیک دچار سردرگمی‌در یادگیری ساده ترین مسائل بازی نشود.

اما جنگ تنها یک سوی این بازی است. در واقع در کنار جنگ حکومت کردن بر مردم و گرفتن خراج و بدست آوردن طلا بسیار کار مهمی‌است. اگر قدرت مالی امپراطوری بازیکن پایین باشد به سادگی طعمه حاکمان قدرتمند تر می‌شود. همچنین اگر بازیکن نتواند حکومت خود را به خوبی اداره کند و طلاها و خراج خود را از دست بدهد متحدان او از او ناراضی خواهند شد. دادن پول به متحدین و مردم آن‌ها را به شما وفادار می‌کند. اما زیادی کمک کردن نیز می‌تواند باعث خیانت آن‌ها و ایجاد حکومتی مستقل توسط آن‌ها شود. هر سه حکومت قابل انتخاب در بازی شیوه خاص خود را در تعیین قوانین مالیاتی دارد که بازیکن می‌تواند نسبت به طرز تفکر مناسب به خود هر یک از آن‌ها را انتخاب کند. کمک به قبایل کوچکتر می‌تواند کمک زیادی به شهرت امپراطوری بکند طوری که قبایل اگر با هم متحد شوند ارزش قدرتی بسیار بالایی خواهند داشت. اما فئودال‌ها در روابط خود با امپراطوری قوانینی تعیین می‌کنند که قدرت انتخاب بیشتری در آن وجود دارد اما این وجهه که تصمیمات آن‌ها در اداره امپراطوری دخیل خواهد بود کمی‌آزار دهنده است. در آخر مالیاتی که بازیکن تعیین میکند با خوشحالی یا نارضایتی مردم در ارتباط است، یعنی هرچه این مالیات کمتر باشد رضایتمندی مردم بیشتر خواهد بود و برعکس این قضیه نیز صادق است.

برای شاد نگه داشتن مراتب پایین تر جامعه بازیکن می‌تواند طی مراحل مختلف آن‌ها را به خود نزدیک تر کند، برای مثال می‌تواند وظایفی به آن‌ها اعطا کند، یا مردم را عضو شورا کند تا به کمک آن‌ها قلمرو خود را راحت تر مدیریت کند و یا حتی آن‌ها را به ازدواج اعضای خانواده خود در آورد. آخرین راه که ازدواج می‌باشد می‌تواند قدرت خاندان سلطنتی را تا قرن‌ها حفظ کند، حتی ازدواج اعضای خانواده با مقامات دیگر حکومت‌ها یا مقام گرفتن اعضای خانواده در حکومت‌های دیگر می‌تواند اتحاد‌های بسیار قدرتمند و قابل اعتمادی برای بازیکن بوجود بیاورد. همانطور که این بازی حس زندگی واقعی و تصمیم گیری در آن را می‌دهد در ادامه آن فرزندان بازیکن می‌توانند به عنوان افرادی بسیار ارزشمند در پیشرفت حکومت کمک کنند و شکوه و عظمت حکومت را بیشتر کنند. ازدواج اعضای خانواده می‌تواند ارزش‌های بسیار بالایی داشته باشد برای مثال می‌تواند حکومتی در نقطه ای بسیار استراتژیک را با حکومت بازیکن متحد کند.

امپراطور ما خوشگذران است، امپراطور ما بسیار پرمشغله است!

یکی از زیبایی‌های این بازی اینطور است که تمامی‌پادشاهان و حاکمان شکل و شمایل خاص خود را دارند و هیچکدام برای جلوگیری از گیج شدن بازیکنان شبیه به هم طراحی نشده اند. طراحی‌های بسیار ریزبینانه مثل کک و مک صورت یا زخم‌های روی صورت و بدن به خوبی طراحی شده اند. خصوصیات و شخصیت هر کارکتر به طور ساده در دو کلمه بیان شده است، مانند جنتلمن یا خداناباور و تحلیلگر تعدادی از این صفت‌ها هستند.

بازیکن می‌تواند کنترل کارکتر‌ها را از کودکی بدست بگیرد و شخصیت آن‌ها را شکل دهد. کارکتر نه تنها بر روی شخصیت‌های دیگر تاثیر می‌گذارد بلکه باعث تغییر رفتار‌هایی در آن‌ها می‌شود که دوست ندارد. تعدادی از کارکتر‌ها قدرت مذاکره و ایجاد معامله دارند که خصوصیت آن‌ها با حرکاتی مثل دسیسه چینی و قتل در تضاد است. یادگیری یکی از چیز‌هایی است که در پایان باعث پیشرفت تکنولوژی در ادامه بازی می‌شود. نکته دیگر این که همه صفت‌ها مثبت نیستند. برای مثال حکومت کارل دوم 48 روز طول کشید زیرا که انقدر مستی و خوشگذرانی کرد که به مرگ دچار شد، یا شاه رفیل که به خاطر علاقه اش به کبوتر باعث انتشار مریضی در شهر شد و حکومتش منقرض شد.

یکی دیگر از مسائلی که قابل بحث کردن است سبک زندگی است که بازیکن برای کارکتر خود انتخاب می‌کند. با توجه به خصوصیات و سبک زندگی هر یک از کارکتر‌ها بازیکن می‌تواند روی وجهه‌های مختلف شخصیت تمرکز کند و با بدست آوردن تجربه قابلیت‌های مختلف را در سه نقشه مهارت متفاوت باز کند. این قابلیت‌ها می‌توانند قدرت زیادی در اختیار کارکتر قرار دهند برای مثال از بین بردن همزمان دو سرباز دشمن، تحریک دشمن برای شروع جنگ از این قابلیت‌ها هستند. بالاتر رفتن در نقشه مهارت‌ها شخصیت کارکتر را در مسیر همان نقشه شکل می‌دهد و در گذر زمان این مهارت‌ها بیشتر به کار می‌آیند. تغییر امپراطور تقریبا شروعی دوباره به حساب می‌آید که نه تنها باید سرزمین‌های از دست رفته را باز پس گرفت بلکه باید اعتماد اطرافیان را جلب کرد، و همچنین شخصیتی جدید را از نو شکل داد.

شاه بیورن کلسون شاید امپراطوری دانمارک و یکی از بهترین ریش‌های آن زمان را به ارث برده بود اما از نظر شخصیتی در زندگی خود در تضاد قرار داشت. شخصیت مهربان و صبور او در حکومت باید تبدیل به چیزی می‌شد که با کشتن برخی مردم باید حکومت را سر پا نگه می‌داشت و مطمئن می‌شد که پسرش برای پادشاهی بر بریتانیا و دانمارک رائ خواهد آورد. با انجام این کار‌ها که برخلاف شخصیت واقعی پادشاه است اوضاع تنش زا در بازی ایجاد می‌شود. در بازی هر بار که کارکتری بر خلاف شخصیت حقیقی خود کاری انجام دهد شرایط تنش در بازی اجرا می‌شود. انجام برخی رفتار‌ها باعث پاسخ دادن کارکتر می‌شود در مورد بیورن برای مثال مست کردن و انزوا رفتار‌هایی هستند که او در پاسخ به حرکت‌هایی که مخالف شخصیت اصلی او انجام می‌شود می‌دهد. این اعمال باعث کاهش دیپلماسی و اعتماد اطرافیان می‌شود. هنگامی‌که تنش بازی به مرحله 3 برسد حرکاتی بسیار شدیدتر از کارکتر سر می‌زند مانند واگذاری تاج و تخت و یا خودکشی که این عناصر واقعا حس یک بازی نقش آفرینی کامل و واقعی را به بازیکن می‌دهد.

شورا یا مجلس در پایدار نگه داشتن حکومت و بازنشر فرهنگ و اعتقادات پادشاه نقش بسیار مهمی‌ایفا می‌کند. جاسوسان بازی همانند نسخه قبلی بازی لوازم جدیدی دریافت می‌کنند. جاسوسی در دادگاه‌ها یا مجالس بزرگان یا حتی شورا‌ها چه در داخل یا خارج قلمرو بازیکن می‌تواند اسرار بسیار مهمی‌را فاش کند که می‌تواند منجر به پیشگیری از یک فاجعه یا پیشرفت حکومت شود. همچنین بازیکن می‌تواند با رشوه دادن دادگاه را به نفع خود تمام کند. اطلاعات را می‌توان از منابع مختلفی مانند باج دادن به زندانیان، یا تحت حمایت قرار دادن افراد در ازای اطلاعات، بدست آورد. بازیکن می‌تواند با استفاده از تهدید برکناری از مقام، مقامات و بزرگان را بدون اینکه خود گناهکار دیده شود مجبور کند تا افکار مردم را شکل دهند و یا رای آن‌ها را در زمان رای گیری به نفع بازیکن تغییر دهند. این اعمال می‌تواند در بسیاری از مواقع نجات دهنده بازیکن از وضعیت‌های وخیم باشد البته تا زمانی که کسی از این اعمال با خبر نشود.

باور‌های بالقوه مردم

یکی دیگر از تغییرات جالب توجه بازی Crusader Kings 3 دین و ایمان مردم را هدف گرفته است. تغییر شخصیت افراد مقدار قابل توجهی تقوا می‌خواهد و این مقدار در مکان‌های مقدس در جا‌های مشخصی از نقشه یافت می‌شود و بازیکن اکنون قدرت این را دارد تا در اعتقادات مردم و انتخاب دین برای آن‌ها تصمیم گیری کند. یادگیری 3 اصل پایه تا آموزش‌های جزئی تر دینی این اجازه را به بازیکن می‌دهد تا بتواند انتخاب جنسیت کودکان را انجام دهد، و انواع ازدواج فامیلی یا خارج از خانواده را مورد قبول قرار دهد و یا حتی از به دنیا آمدن بچه‌های نامشروع جلوگیری کند یا آن را آزاد بگذارد. با انتخاب‌هایی که بازیکن انجام دهد ایمان مردم به مسیر‌های مختلفی کشانده خواهد شد که می‌تواند افزایش گناه و یا افزایش نیکی‌ها را به دنبال داشته باشد. یادگیری اصل عرفان و فلسفه این قابلیت را به بازیکن می‌دهد تا عقاید مردم را اصلاح کند و جدا از دینی که مردم می‌پرستند برخی اعمال را منع کند. اگر بازیکن از سیستم تک همسری یا جنگ طلبی خسته شده باشد، می‌تواند افکار و اعتقادات مردم را به سوی چند همسری و صلح طلبی سوق دهد، البته نباید انتظار داشت تا کاتولیک‌ها مخالفت نکنند و فقط این افکار را بپذیرند. با توجه به اینکه فقط بخش بسیار کوچکی از این قابلیت‌ها را بازیکن در آموزش‌های بازی تجربه می‌کند، بخش عظیمی‌از بازی باقی مانده است که بازیکن می‌باید چندین بار بازی را انجام دهد تا تمام بخش‌ها را تجربه کند و انتخاب‌های متفاوت انجام دهد تا سرنوشت‌های مختلف را برای امپراطوری خود ببیند.

اگر چه بازی بسیار روان اجرا می‌شود اما در حدود سال 1200 بازی چندین بار شروع به بارگیری می‌کند، و این در حالی است که تنها 200 سال تا پایان بازی باقی مانده است. باز کردن صفحه شجره نامه که البته بسیار هم صفحه سنگین و با جزئیاتی است می‌تواند تا 1 دقیقه طول بکشد اما هنگام بالا و پایین رفتن در این صفحه بازی روان اجرا می‌شود و مشکلی پیش نمی‌آید. هنگام انتخاب امپراطوری‌ها یا قبایلی که بازیکن می‌خواهد به آن‌ها حمله کند افت فریم شدیدی را شاهد خواهد بود و نزدیک تر به پایان بازی هنگام انتخاب دکمه انتصاب وزیران و مشاوران تاخیر زیادی در انجام کار به وجود می‌آید.

هوش مصنوعی بازی نیز کمی‌مشکلات فنی دارد مثلا در به کارگیری ارتش‌های کوچک به جای دور زدن ارتش دشمن و پیوستن به سپاه خودی، به مبارزه و جنگ با سپاه روبروی خود می‌پردازد. همچنین هوش مصنوعی امکان دارد تا جنگ‌هایی بیهوده برای استقلال را مانند جنگی که با دسته 700 تایی کشاورزان است را با ارتش اصلی و عظیم بازیکن انجام دهد. موسیقی این بازی بسیار متنوع و زیبا انتخاب شده است اما در بسیاری مواقع موسیقی چنان در صداهای دیگر گم می‌شود که فقط صدای یک ملودی بسیار ملایم به گوش بازیکن می‌رسد و لذت کافی از موسیقی متن بازی برده نمی‌شود. تاریخ وقوع بازی کاملا مشخص است اما بهتر می‌بود موسیقی بازی نیز بیشتر حس قرون وسطی را برای بازیکن تداعی می‌کرد.

بازی در Crusader Kings 3 با فتوحاتی آغاز شد که ادامه آن با تصمیمات بازیکن به ده‌ها داستان متفاوت منجر می‌شود که با هر کدام از کارکتر‌ها می‌توان داستان‌های مختلف را تجربه کرد. در طول بازی سناریو‌هایی به وجود می‌آید که موجب پیشرفت یا پسرفت حکومت می‌شود، برای مثال واگذاری جزایر انگلیس برای تاسیس پادشاهی دانلا، یا کمک دیگران برای برقراری ارتباط با شاهزادگان ایتالیایی، بزرگان کاتولیک و پاپ‌ها که در اوایل بازیکن باید سعی کند آن‌ها را از میان بردارد. با گسترش دین آسترا تا جایی که امکان داشت و قرار دادن وارثانی در سرزمین‌های بزرگ مثل فرانسه، هلند، بلژیک و آلمان و همچنین کشتن کودکان در جنگ‌ها صلیبی و ترور کردن افراد دیگر موجب از بین رفتن امپراطوری شد و ادامه این راه و بازسازی همه این شکست‌ها بر دوش بازیکن و تدبیر‌های او است. رسیدن به اهداف می‌تواند بسیار راضی کننده باشند اما پذیرفتن اشتباهات و شکست‌ها و دیدن دنیا قرون وسطی در بازی Crusader Kings 3 و اینکه چگونه این همه پیشرفت حاصل شده است می‌تواند بسیار عبرت آمیز باشد.

این بازی در پلتفرم‌های استیم و ایکس باکس قابل خرید می‌باشد.

نقاط ضعف و قوت

پتانسیل بسیار بالا برای قسمت داستانی
بهترین تجربه از بازی‌هایی با استراتژی‌های بزرگ بدون از دست دادن هیچگونه پیچیدگی
نقشه بسیار پر جزئیات و طراحی سه بعدی کارکتر‌ها
سبک زندگی‌های مختلف و سیستم جدید گیم پلی که به تمام توجه بازیکن نیاز دارد
افکت‌های صوتی که هنگام انتخاب مکان یا زوم کردن روی نقشه حس بسیار خوشایندی به بازیکن القا می‌کند

موسیقی بسیار آرام و در برخی مواقع غیر قابل شنیدن
مشکلات جزئی در عملکرد بازی در قسمت‌های آخر بازی
مشکلات جزئی هوش مصنوعی بازی